شیرازه دوزی شیرازه که در کناره های طولی مبل قرار دارد و چنانچه تمام یا قسمتی از آن آسیب دیده باشد، باید به شیوه زیر ترمیم گردد.
در کل ۳ نوع شیرازه در مبل وجود دارد که ذیلاً شرح داده می شوند.
شیرازه متصل وسایل مورد نیاز: خامه متناسب ازلحاظ رنگ با مبل سوزن نخ چرم دوزی اگر درهنگام بافت مبل، شیرازه پیچیده شود و انتهای پودها در هر رج داخل آن باشد و اگر در اثر ساییدگی و یا هر عاملی این شیرازه از بین رفته باشد، آن را بریده و چنانچه قسمت ساده بافی آن پهن باشد به صورت زیر عمل می کنند: مبل را روی زمین پهن کرده و در قسمت کنار آن، در جهت عکس خواب مبل، پرز دو رج در طول مبل از قسمت ساده بافی مبل را با قیچی گرفته و از ته کوتاه می کنند.
سپس، مبل را از پشت بر روی زمین پهن کرده و سوزن شیرازه را با نخی که با خامه مبل چه از لحاظ جنس و نمره متناسب باشد، انتخاب و داخل سوراخ سوزن می کنند، بدون آن که سر خامه را گره بزنند.
نخ چرم دوزی را کنار قسمت لبه مبل یعنی جایی که می خواهند شیرازه بدوزند قرار می دهند.
سوزن را از پشت داخل مبل می کنند و حالت فرو کردن سوزن باید به صورت مایل باشد؛ به طوری که سوزن داخل پرز مبل نشود و موقع فرو کردن سوزن در داخل مبل باید دو رج قبل از لبه و از اولین رج مبل نزدیک ریشه در داخل مبل فرو کرده و پس از خروج، دوباره سوزن را داخل رج دوم می کنند (چه در عرض و چه در طول).
باید دقت شود که بین خامه ها فاصله نباشد و همیشه سوزن از یک ردیف داخل شود.
این کار تا انتها انجام می شود و در انتها نخ اضافی را داخل شیرازه می پیچند تا بیرون نماند.
سر نخ خامه را نیز می توان در زیر این حالت حرکت دورانی پنهان کرد.
استفاده از نخ چرم دوزی در هنگام دوخت مبل به صورت شیرازه متصل، برای جلوگیری از کسی ماندن یا جمع شدگی در شیرازه می باشد.
البته پس از پایان بافت شیرازه، می توان نخ چرم دوخته شده را درآورد.
سایر شیوه های تهیه شیرازه متصل: برای شیرازه متصل می توان مبل را به پشت روی زمین پهن کرد و دو میخ با فاصله طول مبل در کنار لبه ها در دو طرف مبل تهبیه کرد و بعد نخ چله مناسب با رجشمار مبل را به آن متصل کرده و هنگام دوخت شیرازه توسط خامه می توان مبل را به دور نخ چله حرکت داد.
ترمیم قسمتی از شیرازه مبل : اگر قسمتهایی از شیرازه مبل آسیب دیده ولی در کل شیرازه سالم باشد، فقط به ترمیم همان قسمتهای آسیب دیده می پردازند.
وسایل مورد نیاز مانند شیرازه متصل عبارتند از: در بعضی موراد نخ چله مناسب، نخ چله شیرازه.
مبل را از پشت بر روی زمین پهن می کنند.
اگر تارهای شیرازه نیز آسیب دیده باشد، ابتدا به ترمیم آن می پردازند.
شیوه ترمیم قسمتی از آسیب دیدگی چله شیرازه: ابتدا سوزن را با نخ چله متناسب با نخ شیرازه، همراه نمود و سوزن را از یکی از دو طرف قسمت آسیب دیده یک مقدار بالاتر در درون شیرازه وارد کرده و از سر دیگر شیرازه که آسیب دیده خارج می کنند.
سپس این کار را دوباره انجام می دهند.
تعداد تارهایی که کشیده می شوند باید برابر تعداد تارهای شیرازه باشد.
پس از تارکشی، نخ شیرازه را در سوزن شیرازه داخل کرده و سوزن را در شیرازه های کناری وارد می کنند تا سر نخ آن محو شود.
از آن نقطه وارد اولین رج لبه مبل شده و شیرازه دوزی را ادامه می دهند.
هنگامی که این عمل تا محل پارگی به اتمام رسید، دوباره سوزن را وارد شیرازه کناری می کنند تا سر آن محو شود و با قیچی سر نخ شیرازه را بریده و چنانچه زرده باشد، با سر درفش داخل شیرازه می کنند.
اگر شیرازه داخل مبل بسیار نفیس و با ارزش از بین رفته باشد جاهای آسیب دیده باید فقط به صورت آنچه که دربالا گفته شد تعمیر شود.
در بعضی موارد، در قسمت شیرازه مبل، خامه از بین رفته است و مبلباف در هنگام بافت به طور کامل چله ها را با خامه نپوشانده است.
در چنین مواردی، در بازار غالباً با کمک ماژیک یا جوهری که به نام نیش قلم معروف است، روی آن را رنگ می زنند.
البته رنگ جوهر یا ماژیک باید متناسب با رنگ خامه شیرازه باشد.
شیرازه منفصل چنانچه در مبل قسمت ساده باف آن کم باشد و یا اصلاً نداشته باشد و یا مانند مبل های تبریز، شیراز باشد، پس از پایین آوردن مبل از دار، آنرا با استفاده از روش شیرازه منفصل، شیرازه پیچی می کنند.
این نوع شیرازه در بازار به صورت متری برای فروش وجود دارد.
چنانچه بخواهیم خود آنرا تهیه کنیم باید به صورتی که شرح داده می شود عمل کرد: نخست چند لا چله را متناسب با چله مبل و با طول کمی بیشتر از طول فرش انتخاب می کنند و خامه ای را که از لحاظ رنگ، جنس و ضخامت متناسب با خامه زیمنه مبل باشد تهیه کرده و به صورت دو لا به دور این ۳ یا ۴ لا نخ چله مبل به صورت دورانی می پیچند.
لازم به یادآوری است، بعد از هر ۱۰ سانتیمتر پیچیدن، خامه را با کمک سون در داخل خامه پیچیده شده داخل کرده و آن را گم یا محو می کنند؛ دوباره خامه همرنگ خامه قبلی را برداشته و پیچیدن خامه به دور چله را ادامه می دهند.
جهت اتصال شیرازه منفصل در این روش مبل را بر روی زمین پهن می کنند، کناره مبل را باقیچی تمیز و صاف نموده، شیرازه را در کناره مبل قرار می دهند.
سپس با سوزنی که با نخ متناسب با رجشمار مبل انتخاب و آماده شده است (به شیوه ای که در قسمت انتخاب نخ خواهیم گفت) همراه می کنند و سر آن را گره زده و شیرازه را به مبل می دوزند.
روش دوخت زدن به این صورت است که شیرازه پیچیده شده را کنار مبل قرار می دهند، سوزن را در داخل اولین رج بعد از گلیم باف و ۵ یا ۶ رج قبل از لبه به داخل فرو می کنند و سپس سوزن را در امتداد پود حرکت داده و آن را داخل شیرازه مبل می کنند.
پس از آن، سوزن را خارج کرده و دوباره از همان محلی که از شیرازه خارج شده بود، مجدداً از نوع وارد شیرازه می کنند.
یا اینکه سوزنی را به صورت مایل در داخل شیرازه حرکت داده و در داخل رج دوم از گلیم مبل می کنند و سوزن را ۷ یا ۸ رج از لبه مبل حرکت داده و سپس از آنجا خارج می سازند.
لازم به یادآوری است که، وارد و خارج نمودن سوزن همیشه نباید در هر رج از یک رج مشخص مبل باشد، بلکه هر دفعه یک یا دو رج پایین تر و یا بالاتر دوخت انجام می دهند.
شیرازه حصیری بیشتر مبلهای روستایی و عشایری، به ویژه مبلهای قشقایی در شیرازه بافی، از شیرازه حصیری استفاده می کنند.
بهتر است، در این نوع شیرازه، نخست شیرازه را به طور جداگانه تهیه کرده و سپس مانند روش شیرازه منفصل آن را دوخت می زنند .
روش کاربه این صورت است که ابتدا ۴ عدد میخ را به صورت دو به دو، با فاصله ای به طول شیرازه مبل البته کمی بیشتر برروی زمین نصب می کنند، سپس خامه پشمی را در سوزن شیرازه داخل نموده و خامه را به صورت دو لا کنار هم قرار می دهند.
میخهای رو به روی هم را با نخ چله متناسب با شیرازه مبل، که غالباً پشمی است، به صورت رفت و برگشت رو به روی میخها حرکت می دهند.
به صورتی که روی هر دو میخ رو به روی هم، یک نخ چله به صورت رفت و برگشت به دور هر میخ، خامه را گره زده و دوباره روی دو میخ کناری تر بعد ازهر رفت و برگشت انتهای چله را گره می زنند.
سپس سوزن نخ شده با خامه را به صورت دو تار از زیر و دو تار از رو عبور می دهند و دفعه بعد تاری که از روی خامه رد شده است، خامه را از زیر آن رد می کنند و از روی تار که بار اول خامه از زیر آن رد شده بود، این بار خامه را از روی آن رد می کنند.
آنگاه ابتدای خامه را در زیر خود خامه پنهان می سازد تا مشخص نباشد.
در صورتی که شیرازه فرش معیوب باشد، ولی تارهای شیرازه سالم و بدون عیب است، خامه های پیچیده شده به دور تارها باید با نوک قیچی بریده و از شیرازه جدا شود و از نو خامه هم رنگ متن فرش به صورت دورانی شیرازه دوزی شود.
شیرازه دوزی به نوارهایی كه در دو طرف طولی فرش از ابتدا یا انتها قرار دارند شیرازه یا كنارپیچ فرش گفته می شود.
این بخش از فرش در بافته های جدید معمولاً لوله ای شكل و كاملاً مدور است، اما در فرش های قدیمی به ویژه فرش های عشایری و روستایی ایران، به شكل نواری به عرض ۲ الی ۴ سانتی متر بوده است.
شیرازه های فرش همچون یك قاب، فرش را احاطه كرده و علاوه بر زیبایی آن باعث استقامت لبه های طرفین فرش در مقابل ساییدگی و همچنین مقاومت فرش در مقابل ورود آب یا مایعات جاری می گردد.
بررسی بسیاری از مبلچه ها و دست بافته های قدیمی نشان می دهد كه بافندگان برای محافظت بیشتر فرش، به جای الیاف پشم از موی بز برای شیرازه استفاده می كرده اند.
زیرا موی بز مقاوم ترین الیاف حیوانی است كه رطوبت از آن عبور نمی كند و همچنین حشراتی از جمله بید كه الیاف فرش را به سهولت می جوند، نمی توانند آنها را جویده و به داخل فرش نفوذ نمایند.
مبلشویی در اصفهان مبلشویی خوب در اصفهان بهترین مبلشویی در اصفهان مبلشویی معتبر در اصفهان مبلشوی باکیفیت عالی در اصفهان مبلشویی یکتاشو
مبلشویی در اصفهان مبلشویی خوب در اصفهان بهترین مبلشویی در اصفهان مبلشویی معتبر در اصفهان مبلشوی باکیفیت عالی در اصفهان مبلشویی یکتاشو
